Chất khoáng cho tôm có vai trò rất quan trọng cho tôm, nhất là đối với tôm nuôi thâm canh dùng thức ăn công nghiệp. Việc cung cấp đủ Chất khoáng cho tôm nuôi không những giúp tôm mau lớn, mà còn giúp tôm nâng cao sức đề kháng chống lại dịch bệnh.

CHẤT KHOÁNG CHO TÔM VÀ BIỆN PHÁP TĂNG ĐỘ KHOÁNG TRONG AO

PHÂN LOẠI CÁC LOẠI CHẤT KHOÁNG CHO TÔM

Chất khoáng cho tôm bao gồm nhiều loại khác nhau, đóng vai trò rất lớn trong quá trình sinh trưởng và phát triển bình thường của tôm nuôi. Khoáng được chia làm 2 nhóm là khoáng đa lượng và khoáng vi lượng:

Nhóm khoáng đa lượng bao gồm: Canxi (Ca), Magie (Mg), Photpho (P), Na (Natri), Kali (K), Chloride (Cl),…

Khoáng đa lượng là thành phần chính cho bộ vỏ của tôm, cũng như tham gia cấu trúc nên thành mô… Khoáng đa lượng cũng là thành phần thiết yếu cho enzyme, hormone, sắc tố. Thông thường, tôm có thể hấp thụ các loại khoáng đa lượng từ môi trường nước, tuy nhiên trong chế độ nuôi thâm canh mật độ con giống lớn, sẽ dẫn đến tình trạng thiếu khoáng trong môi trường ao nuôi. Cho nên, việc bổ sung Chất khoáng cho tôm trong chế độ ăn hàng ngày, cũng như trong môi trường nước là việc bà con cần chú ý.

* Canxi (Ca), photpho (P):

Canxi và Photpho là 2 chất cần thiết trong việc hình thành nên lớp vỏ kitin bảo vệ tôm. Canxi còn đóng vai trò quan trọng trong việc dẫn truyền thông tin thần kinh và duy trì áp suất thẩm thấu. Trong khi Photpho là chất thiết yếu trong cấu trúc Phosphate hữu cơ.

Trong nuôi tôm thâm canh, rất dễ xảy ra trường hợp bị thiếu Photpho và Canxi. Dấu hiệu thiếu Canxi và Photpho là tôm sinh trưởng giảm, ăn ít, vỏ tôm mỏng.

Xem thêm: Nguyên nhân, cách phòng và trị bệnh vỏ tôm bị mòn kitin

* Magie (Mg):

Magie là Chất khoáng cho tôm giúp cân bằng giữ trong và ngoài tế bào tôm. Magie tham gia vào quá trình hô hấp tế bào, phản ứng truyền dẫn phosphate, tham gia trao đổi chất cho tôm. Thiếu Magie sẽ khiến tôm bị đục cơ, cong thân, mềm vỏ gây ảnh hưởng xấu đến sự sinh trưởng và sự sống của tôm.

Xem thêm: Nguyên nhân – triệu chứng và cách điều trị bệnh đục cơ ở tôm sú

* Các khoáng đa lượng khác: Na⁺, Cl^– và K⁺ tham gia vào quá trình điều hòa áp suất thẩm thấu, hoạt động enzyme Na⁺/K⁺ ATPase trong tế bào, cần bằng acid – bazơ, duy trì cấu trúc màng tế bào. Na⁺ có chức năng trong dẫn truyền xung động thần kinh cơ dẫn truyền thần kinh. K⁺ có vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất của tôm. Tôm thẻ chân trắng có biểu hiện biếng ăn, hoạt động kém, tăng trưởng chậm, thậm chí chết khi thiếu K⁺.

Trong tự nhiên tôm có thể hấp thu lượng lớn khoáng từ nước biển như Ca, Na, Cl, và Mg. Tuy nhiên ở điều kiện nuôi công nghiệp mật độ cao, độ mặn tương đối thấp hầu như không lấy được Ca, Mg từ môi trường nên thức ăn của những loại các này cần lưu ý vì hàm lượng Ca, P, Mg trong thức ăn thấp sẽ ảnh hưởng đến sự tăng trưởng làm cho tôm chậm lớn, tôm lột khó cứng vỏ, gây ra hiện tượng đục cơ và cong thân thường thấy trong quá trình nuôi tôm thẻ.

Nhóm khoáng vi lượng bao gồm: nhôm (Al), Coban (Co), Chrom (Cr), đồng (Cu), Flo (F), Iod (I), Sắt (Fe), Mangan (Mn), Selenium (Se), Silic (Si), Niken (Ni), Kẽm (Zn),…

* Đồng (Cu )

Là thành phần nhiều enzyme có tính oxy hoá và có vai trò quan trọng trong sự hô hấp, cần thiết cho sự lột xác và tăng trưởng của tôm, là thành phần của sắc tố đen (Melanin), và hemocyanin trong máu tôm. Thiếu Cu làm tôm sinh trưởng chậm, làm giảm hàm lượng Cu trong máu, gan tụy, tôm dễ nhiễm bệnh.

* Kem (Zn)

Kẽm là thành phần dinh dưỡng thiết yếu cần cho quá trình trao đổi chất bao gồm tăng trưởng, phát triển và miễn dịch không đặc hiệu của tôm, là thành phần cấu tạo enzyme Carbonicanhydrase (xúc tác phản ứng hydrat hoá) làm tăng khả năng vận chuyển CO₂ và kích thích tiết HCl trong dạ dày. Khi thiếu Zn tôm giảm bắt mồi, giảm tăng tưởng, mòn phụ bộ, còi, và giảm sức sinh sản, giảm sức sống.

* Mangan (Mn):

Mn là một thành phần cần thiết của một số enzyme như pyruvate carboxylase, lipase hay là thành phần cấu thành enzyme trong chuyển hóa protein, lipid và carbohydrate. Sự hấp thu Mn từ môi trường nước rất thấp. Sự thiếu hụt Mn làm giảm bắt mồi, giảm tăng trưởng, còi cọc, thân ngắn, đuôi bất thường, dễ bị dị hình, tăng tỷ lệ chết.

* Selenium (Se):

Se là khoáng chất cần thiết cho tôm. Trong cơ thể Se và vitamin E tham gia vào quá trình trao đổi lipid. Se có chức năng chống lại quá trình tự ôxy hóa của lipid màng tế bào, là thành phần chính trong cấu thành enzyme glutathione peroxidase (GSH). Sự hấp thu Se từ môi trường nước rất thấp nên cần được cung cấp từ thức ăn, đặc biệt là thức ăn có hàm lượng lipid cao nhằm hạn chế quá trình ôxy hóa lipid trong thức ăn. Sự thiếu hụt Se làm giảm glutathione, tăng stress, giảm tăng trưởng, tăng tỷ lệ chết.

* Coban (Co): Vì tôm không thể tự sản xuất vitamin B₁₂ nên trong khẩu phần ăn cần bổ sung Co làm chất dinh dưỡng cần thiết cho các vi sinh vật hỗ trợ tổng hợp vitamin B₁₂ cho tôm nuôi.

* Sắt (Fe):

Sắt là thành phần dinh dưỡng thiết yếu cần cho chứ năng của tất cả các cơ quan và mô trong cơ thể.

Nhìn chung nhóm khoáng vi lượng cần với lượng rất ít tuy nhiên lại có vai trò quan trọng trong cấu tạo các nhóm chức của enzyme, hormone, điều hoà quá trình sinh tổng hợp protein,… ảnh hưởng một cách rõ rệt đến các quá trình trao đổi chất, đặc biệt trong môi trường nuôi thâm canh, sự thay đổi môi trường, chất lượng nước cùng với các thực hành nuôi dẫn đến stress và có ảnh hưởng đến các quá trình sinh lý của cơ thể, làm thay đổi nhu cầu về khoáng vi lượng rất hữu ích cho việc giảm stress và tăng khả năng đề kháng bệnh của tôm nuôi. Tuy nhiên khi hàm lượng khoáng vi lượng có khả năng gây độc hại như đồng, chì, cadmium, thủy ngân, asen, flo, selen, và vanadi cao cũng gây nguy hại cho sứ khỏe tôm nuôi như: giảm tăng trưởng, giảm hiệu quả sử dụng thức ăn, dị hình, tăng tỷ lệ chết,….

Bảng: Nhu cầu khoáng trong khẩu phần thức ăn của tôm (Cục Thủy Sản)

CÁCH TĂNG CƯỜNG CHẤT KHOÁNG CHO TÔM TRONG AO NUÔI

Chất khoáng cho tôm sẽ thay đổi theo từng loại khoáng và mục đích sử dụng khoáng. Thông thường, khoáng chất trong môi trường nước sẽ phân li thành dạng ion, kết hợp với các chất khác và tham gia trao đổi chất với tôm. Cho nên các loại kháng dễ tan sẽ sử dụng hiệu quả hơn các loại khoáng ít tan.

Trong nuôi tôm, dặc biệt là nuôi thâm canh, cần chú ý bổ sung thêm khoáng. Vì tôm là loài có tốc độ tăng trưởng rất nhanh và lột xác liên tục, cho nên nhu cầu khoáng chất rất lớn. Trong ao nuôi, nếu nước có độ mặn thấp sẽ dẫn đến các loại khoáng như Ca, P, Mg, Na…thấp, trong khi tôm cần rất nhiều khoáng nhất là lúc chuẩn bị lột xác, cho nên phải cung cấp thêm chất khoáng cho tôm để tôm dễ lột, mau cứng vỏ..

Hiện nay, một trong các giải pháp nhằm giúp tăng cường lượng khoáng trong ao nuôi, đó là sử dụng Khoáng Tạt Bột hoặc Khoáng Tạt Lỏng cho ao nuôi hoặc dùng Khoáng Cho Ăn bổ sung trực tiếp vào thức ăn của tôm. Đây là 3 sản phẩm giúp nâng cao nồng độ khoáng trong môi trường ao nuôi nhanh chóng và an toàn cho tôm.

Trên đây là những chia sẻ của Bác Sĩ Nhà Nông về Chất khoáng cho tôm. Nhằm hỗ trợ tốt hơn cho bà con nông dân, quý bà con có thể truy cập chuyên mục Kỹ Thuật Nhà Nông của chúng tôi để đọc nhiều thông tin bổ ích trong quá trình nuôi tôm. Ngoài ra, bạn có thể gọi điện đến Hotline 0909 56 22 58 để được tư vấn nhanh chóng và chính xác nhất!